Shirata Sensei’s kennismaking met Aikido

Rinjiro Shirata Sensei werd geboren in 1912 in Yamagata Prefectuur als de zoon van een landbaron. Shirata Sensei’s vader stamde af van samoerai en was erg geïnteresseerd in de krijgskunsten. Daarnaast was hij een fervent aanhanger van een toentertijd nieuw gestichte religie, de Omoto Kyo, o.l.v. Onisaburo Deguchi. Onder diens volgelingen behoorde ook de latere grondlegger van aikido, Morihei Ueshiba (O-Sensei, oftewel ‘Grote Meester’). Zodoende leerde Shirata Sensei’s vader O-Sensei kennen.

O-Sensei was een uitzonderlijk getalenteerd krijgskunstenaar hetgeen erkend werd door enkele zeer invloedrijke personen uit de Japanse samenleving. Deze boden hem de financiële en praktische mogelijkheid om zijn talent ten volle te ontplooien, waardoor er in 1931 een dojo (trainingszaal) voor hem werd gebouwd in Tokio waar hij fulltime les kon geven en experimenteren. O-Sensei was geschoold in het Daito-ryu Aikijujutsu, een jujutsu school o.l.v. de legendarische krijgskunstenaar Sokaku Takeda. Ofschoon O-Sensei Daito-ryu als zijn voornaamste technische basis beschouwde was het omstreeks deze tijd dat hij met de technieken van het Daito-ryu begon te experimenteren. Onder invloed van de leer van de Omoto Kyo trad er langzaam maar zeker een kentering in de technieken van O-Sensei’s Daito-ryu beoefening naar de vloeiende en circulaire bewegingen die zijn latere aikido zouden typeren.

Shirata Sensei’s vader beschouwde O-Sensei als de belichaming van zijn liefde voor zowel de krijgskunsten alsmede religie en wilde graag dat zijn zoon onder O-Sensei zou studeren. O-Sensei’s toelatingscriteria waren erg strikt maar Shirata Sensei slaagde voor diens test en werd geaccepteerd als een inwonend leerling in 1932.

Een bijzondere staat van dienst

Al snel groeide Shirata Sensei uit tot een van de meest getalenteerde van O-Sensei’s leerlingen en assisteerde hij O-Sensei bij diens lesgeven, o.a. op enkele van de meest prestigieuze militaire opleidingsinstituten van Japan. In 1935 werd Shirata Sensei verzonden naar Osaka om daar als vervangend instructeur les te geven in O-Sensei‘s afwezigheid.

In 1937 brak de oorlog met China uit en werd Shirata Sensei opgeroepen om dienst te doen in het Keizerlijk Leger waardoor hij zijn studie moest onderbreken. Pas in 1959 hervatte hij formeel zijn studie weer, ditmaal als leraar in Aomori Prefectuur. In de jaren daarna concentreerde hij zich meer en meer op lesgeven in zijn woonplaats Yamagata en omliggende streken en groeide zijn invloed in Noord Japan. In 1962 ontving hij van O-Sensei de 8e Dan en in 1972 ontving hij van O-Sensei’s zoon, diens opvolger na O-Sensei’s overlijden, de 9e Dan.

Shirata Sensei speelde een cruciale rol in het opzetten van de Internationale Aikido Federatie (IAF) en fungeerde gedurende enige jaren als de voorzitter van de Raad van Bestuur. Door de Japanse regering werd hij onderscheidden voor zijn inzet in het promoten van aikido hetgeen hij bleef doen tot aan zijn dood in 1993, waarna hij postuum met de 10e Dan werd onderscheiden.

Een bijzonder persoon

Shirata Sensei’s langdurige relatie met O-Sensei maakt Shirata Sensei’s positie als een van O-Sensei’s discipelen uitzonderlijk. Aangezien hij zowel de voor- als naoorlogse periode van O-Sensei’s onderricht meemaakte was hij getuige van diens evolutie van Daito-ryu naar aikido. Daarnaast maakte Shirata Sensei’s persoonlijke binding met de Omoto Kyo zijn visie op aikido des te meer bijzonder omdat O-Sensei’s cryptische uitspraken omtrent aikido doorspekt waren met begrippen uit het Omoto Kyo jargon. Gezien zijn achtergrond was Shirata Sensei in de bijzondere positie om dit voor velen onnavolgbare aspect van O-Sensei’s onderricht te verteren en uit te dragen.

Kenmerkend voor Shirata Sensei’s benaderingswijze was zijn uiterst praktisch gerichte uitvoering van de technieken, de integratie van wapens in het aikido curriculum en zijn diepe filosofische en spirituele interesse en kennis. Shirata Sensei heeft altijd getracht de essentie of ‘spirit’ van O-Sensei’s onderricht te bewaren in zijn eigen beoefening hetgeen beschouwd mag worden als zijn eigen unieke bijdrage aan het preserveren van O-Sensei’s onderricht.

Kenmerkend voor de persoon Shirata Sensei zijn de vele verslagen die getuigen van zijn opmerkelijke persoonlijkheid. Niet alleen technisch hoogbegaafd, maar met name bescheiden, spontaan, oprecht, beleefd, vriendelijk en geduldig. Nagenoeg iedereen die hem ooit ontmoette omschreef hem als een warm en goedaardig mens. De daadwerkelijke belichaming van het aikido-ideaal.

Facebook pagina Shirata Sensei